Thuật ngữ Art Hub, đó là cụm từ đến từ phương Tây miêu tả một khu vực đia lý cụ thể ở tại một thành phố hay một quận, ở nơi này tập trung rất nhiều các nghệ sỹ, họ lao động sáng tạo và trưng bày, buôn bán các tác phẩm nghệ thuật.
Trong một bài viết đã được đăng trên Tạp chí Mỹ thuật của Hội MTVN năm 2014, tác giả Đức Tiến đã miêu tả cận cảnh các Art Hub từ phương Tây sang phương Đông của thế giới. Đó là: Khu Chelsea tại New York, Mỹ, Khu Nam của London, khu ngoại ô Paris quận 7, khu trung tâm Abudahi ở Doha, Tiểu vương quốc Ả rập, khu Cửu long hay đường Hollywood tại Hong Kong,…
Tại các Art Hub này người dân bản địa và du khách có thể tiếp cận các tác phẩm mỹ thuật như ngắm nhìn, mua bán hay đặt hàng, thậm chí cả học về mỹ thuật (vẽ, thiết kế,…) hay đơn giản hơn là chụp vài tấm hình kỷ niệm rồi đăng trên mạng xã hội. Và đương nhiên đây là địa điểm tập trung đông nhất các nghệ sỹ, nghệ nhân thường xuyên gặp gỡ, trao đổi về nghệ thuật. Điều quan trọng hơn cả là Art Hub thường xuyên phản ánh những nét văn hóa truyền thống hay đương đại, những hoạt động văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc.
Việt Nam, với Thủ đô thì theo dấu chân của những vị khách du lịch nước ngoài khám phá, sẽ hình dung ra khu vực nào có thể coi như một Art Hub của Hà Nội. Đó là: bảo tàng lịch sử cạnh nhà hát Lớn, tiến tới khu phố Tràng Tiền nơi có nhiều Gallery tranh, tượng và các triển lãm, rẽ sang phải men theo mép Hồ Gươm vào xem các hoạt động biểu diễn nghệ thuât thường xuyên như múa rối nước; đi tiếp vào khu phố cổ hàng Gai, hàng Bông nơi du khách có thể mua được các sản phẩm làng nghề từ gỗ, lụa cho đến vàng bạc, và tất nhiên là sẽ vào ngắm các tác phẩm tranh, tượng đủ loại từ sơn mài cho đến giấy, lụa, sơn dầu rất đẹp tại các gallery nơi đây; du khách cũng có thể xuôi phố hàng Đào tới con phố hàng Bạc nơi bán vô số các trang sức từ sản xuất thủ công cho đến hàng loạt; và mới gần đây có một địa điểm thu hút được du khách nước ngoài và trong nước tới đó là khu Hang Da Galleria ở trên con phố Hàng Da khu vực tầng 2,3 rộng hàng ngàn mét vuông trưng bày các tác phẩm mỹ thuật tranh, tượng bên cạnh các sản phẩm mỹ nghệ và tại đây thường xuyên diễn ra các triển lãm tranh hoặc hội chợ tranh và các hoạt động hội họp của các nhóm nghệ sỹ; còn một nơi nữa du khách đến đó là Bảo tàng Mỹ thuật nằm đối diện Quốc tử giám, tuy nhiên lại khá tách biệt sơ với khu phố cổ.
Đã rõ, khu phố cổ là nơi các tác phẩm mỹ thuật, mỹ nghệ được trưng bày và buôn bán cũng như nơi có các nghệ sỹ tập trung lao động sáng tạo nhiều nhất của Hà Nội. Chiếu sang các Art Hub đã nói ở trên thì lại thấy khu vực này vẫn chưa đủ tiêu chuẩn của một Art Hub bởi khu vực này khá rộng, tập trung chủ yếu là hoạt động thương mại đối với các tác phẩm mỹ thuật, hoặc thường xuyên có các triển lãm mỹ thuật, nhưng thiếu vắng khu vực tập trung sáng tạo dành riêng cho nghệ sỹ với những không gian đủ lớn cỡ hàng ngàn mét vuông. Duy nhất hiện nay có khu vực Hang Da Galleria là địa điểm thuộc khu phố cổ có diện tích lên đến hàng ngàn mét vuông dành cho các họa sỹ, nhà điêu khắc, nghệ nhân sáng tác và trưng bày đồng thời các tác phẩm, sản phẩm.
Tiếp cận với các nghệ sỹ tại Hang Da Galleria mới thấy sự đa dạng của các nhóm nghệ sỹ như nhóm chuyên dòng tranh Hiện thực, nhóm chuyên dòng tranh Màu nước, nhóm chuyên dòng tranh Đồ họa…., số lượng họa sỹ lên đến cả trăm người. Khu vực này đã được các nhà tổ chức triển lãm nghệ thuật nước ngoài để mắt đến, bằng chứng là tháng 3/2015 đã có một triển lãm Màu Nước của các nghệ sỹ Quốc tế đến từ Mỹ, Hà Lan, Pakistan, Thụy điển, Trung Quốc, Thái Lan, Malaixia và Việt Nam đã diễn ra.
Một không gian rộng hàng ngàn mét vuông cộng với hàng ngàn tác phẩm mỹ thuật, mỹ nghệ đang được sáng tác và trưng bày hàng ngày cũng như mua bán đang hút không chỉ du khách nước ngoài tới mà cả những người dân, bằng chứng là đã có một loạt các lớp dạy vẽ, dạy thiết kế dành cho các cháu thiếu nhi đã bắt đầu hoạt động ngay trong dịp hè 2015 này. Có một ví dụ khá thú vị tại địa điểm này các ông bố, bà mẹ còn tìm thấy cả lớp dạy thiết kế trang sức dành cho lứa tuổi học sinh, điều mà thường nghĩ chỉ dành cho lứa tuổi thanh niên học nghề.
Niềm hy vọng về Hang Da Galleria sẽ là một trong số các hạt nhân tạo nên Art Hub của Hà Nội tương lai đang hình thành. Nơi sẽ thu hút nhiều hơn nữa các loại hình hoạt động sáng tạo nghệ thuật khác. Nơi mà kích thích trí tưởng tượng sáng tạo từ người lớn cho đến trẻ em, như là một thứ thực phẩm cần phải có trong để bồi dưỡng nhân cách trong một xã hội đầy những món ăn sẵn đến từ thiết bị công nghệ và mạng xã hội ngày nay.
(TS. Đức Tiến, J.N biên tập, Hà Nội 19/05/2015)
