Đấu giá bức tranh “Thiếu nữ dâng trà” của họa sĩ Lê Phổ tại nhà đấu giá Sotheby's

Đây là bức tranh lụa gắn trên bảng, được vẽ bằng mực và phấn màu, có kích cỡ 61x45cm, (27x17 1/2inches). Tranh vẽ của họa sỹ Lê Phổ (1907-2001). Chữ ký bằng hai ngôn ngữ Tiếng Anh và tiếng Trung và đóng dấu bằng con dấu của họa sĩ.

Câu hỏi “ Những nhà sưu tập, những nhà đấu giá danh tiếng thế giới như Sothe’sby  đánh giá như thế nào về tranh của họa sĩ Lê Phổ?“.

Câu trả lời chính xác đó là sự thể hiện thành công những sắc thái huyền ảo, nhẹ nhàng, tinh tế trong các tác phẩm hội họa, và ông như là một trong những đại diện của tranh Việt thế kỷ 20.

Ông là bậc thầy hàng đầu trong khai thác kỹ nghệ dùng lụa trong tranh. Hiểu sơ lược kỹ thuật đó như sau: đặt dải lụa tơ tằm loại của Nhật bản lên tấm bìa giấy cứng, tiếp theo đổ hồ (keo) Remy lên mặt lụa rồi miết để cho hồ thấm quanh các sợi dệt của dải lụa, phơi cho khô tự nhiên qua đêm, rồi mới sử dụng bột màu và mực để vẽ lên đó. Đây có thể gọi kỹ thuật này là sự hòa trộn của những nguyên liệu phương Đông bằng những phương pháp của phương Tây.

“Lê Phổ có cảm nhận thiên bẩm về vẻ duyên dáng trong những điệu bộ của những người phụ nữ, của những nét quyến rũ đầy nữ tính bên những bông hoa, và trên tất cả là làm bừng sáng sự vui tươi. Cảm nhận thiên bẩm này cho thấy ông là một họa sĩ được sinh ra để vẽ và để taí hiện lại những gì thuộc về bản năng (tự nhiên), để sáng tạo, khôi phục lại những vẻ đẹp đã từng có trong thế giới, cho dù những họa sĩ khác trong thời đại của chúng ta có thể càng hiểu về tranh ông vẽ càng thấy ghen tị.” Le Pho, Findlay Galleries Inc., 1996.

Năm 2013,một trong những bức tranh sắp được đấu giá tại nhà đấu giá danh tiếng Sothe’s by đó là bức “Thiếu nữ dâng trà – Elegant Lady Pouring Tea”. Lê Phổ đã tập trung vào hai chủ thể chính đó là thiếu nữ và trà mà các chủ thể này tạo nên sự thể hiện một cách tập trung, hoàn hảo về nghi lễ mang đầy tính nghệ thuật trình bày là pha (dâng) trà.

Rất ít người biết rằng trà xuất phát từ Việt Nam, từ khu vực phía nam sông Trường Giang của Trung Quốc chính những người Việt đã phổ biến văn hóa trà cho những người Trung quốc từ thời Hán. Những cánh rừng trà rộng lớn  ở khu vực phía bắc Việt Nam, các tỉnh như Yên Bái, Nghĩa Lộ đã từng được phát hiện. Thực tế này đã chứng minh sự trường tồn dài lâu và tinh hoa trong văn hóa trà Việt. Có vo số cách thức thưởng thức trà: trà tươi, trà búp sấy khô, trà hương sen, trà và hoa cúc…Trà sử dụng với nhiều mục đích như là món quà, như là cầu nối tâm tình giữa mọi người, thậm chí là cần cho nghệ sĩ khi sáng tác thơ, vẽ tranh.

Hình ảnh thiếu nữ trong tà áo dài, màu sắc nhẹ nhàng đã tái hiện một giai đoạn lịch sử gọi là canh tân-Modernism, và áo dài là hình mẫu biểu tượng của cuộc cải cách này ở Việt nam giai đoạn 1930-1940. Trong bức tranh của họa sỹ Lê Phổ được đem ra đấu giá lần này là hình ảnh một thiếu phụ trẻ đẹp đang thể hiện cách pha (dâng) trà tinh tế. Nàng được họa sĩ đặt trong tư thế ngồi trên sàn nhà với dáng vẻ toát lên sự an nhàn, thanh nhã, nắm trong tay bình trà, và cẩn thận rót trà vào từng chiếc tách cho bằng nhau. Thiếu nữ trong tranh đã được ông kết hợp thành công hai yếu tố giữa sắc đẹp quyến rũ và sự lịch thiệp tinh tế thông qua sự dịu dàng mà sự dịu dàng đó thể hiện thành công qua dáng vẻ của nàng, ánh mắt lịch thiệp quý phái của nàng và qua cử chỉ rất thành thạo (thạo đời) của nàng.

Thiếu phụ duyên dáng rót trà thưc sự là một hình mẫu tuyệt vời được thể hiện qua bàn tay tài hoa của Lê Phổ với cách thức biểu đạt bình dân. Sự phức tạp của tác phẩm thể hiện ở chỗ, người nghệ sĩ bằng cách nào để sử dụng những kỹ thuật vẽ phương Đông với mực Tàu để phác họa ra những hình bóng được cho là phù hợp với nhận thức của giới nghệ thuật đầy triết lý và phóng khoáng của phương Tây. Lê Phổ đã sử dụng những tấm pallet nhẹ có phủ phấn màu trong những tranh lụa của ông. Thực hiện những kỹ thuật bậc thầy về tranh lụa, người nghệ sĩ đã diễn đạt được cả hai yếu tố mĩ thuật là sự trong trẻo tinh tế và sự sáng ngời trong cách sắp đặt và đường viền-contour.